Weksel jako instrument finansowy w kontekście dematerializacji papierów wartościowych – rekomendowane działania
DOI:
https://doi.org/10.33119/SIP.2023.192.9Słowa kluczowe:
dematerializacja papierów wartościowych, weksel własny, weksel własny in blanco, zabezpieczenie wierzytelnościAbstrakt
W artykule zaprezentowano dwa instrumenty finansowe: weksel własny i weksel własny in blanco, występujące w postaci zmaterializowanej oraz dopuszczone do obrotu gospodarczego i finansowego na podstawie prawa wekslowego z 28 kwietnia 1936 r. Przedstawiona konstrukcja weksla własnego i weksla własnego niezupełnego, będących szczególnym rodzajem papierów wartościowych, ma na celu zwrócenie uwagi na postępującą na rynkach kapitałowych transformację cyfrową. Zmiany związane z przebiegiem tego zjawiska mogą mieć wpływ na weksel jako instrument składany na potrzeby zabezpieczenia wierzytelności i wykorzystywany w zarządzaniu należnościami. W celu zminimalizowania w przedsiębiorstwie dokumentacji wekslowej w formie papierowej, ograniczenia ryzyka złożenia na wekslu upozorowanego podpisu, jak również redukcji ryzyka związanego z obrotem wekslowym rekomenduje się deliberację dematerializacji weksla własnego in blanco.
Downloads
Download data is not yet available.
Bibliografia
Dokumenty prawne
1. Kodeks postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r. (Dz.U. 1964 nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
2. Prawo o notariacie z dnia 14 lutego 1991 r. (Dz.U. 1991 nr 22, poz. 91 z późn. zm.).
3. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 14 listopada 1924 r. o prawie wekslowem (Dz.U. 1924 nr 100, poz. 926) [nieobowiązujące].
4. Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw z dnia 30 sierpnia 2019 r. (Dz.U. 2019 poz. 1798 z późn. zm.).
5. Ustawa o opłacie skarbowej z dnia 9 września 2000 r. (Dz.U. 2000 nr 253, poz. 2532) [nieobowiązująca].
6. Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. 2005 nr 183, poz. 1538 z późn. zm.).
7. Ustawa o opłacie skarbowej z dnia 16 listopada 2006 r. (Dz.U. 2006 nr 225, poz. 1635 z późn. zm.).
8. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
9. Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe (Dz.U. 1936 nr 37, poz. 282 z późn. zm.).
Wydawnictwa zwarte
1. Bączyk, M. (2000). Zjawisko tzw. dematerializacji papierów wartościowych. W: Papiery wartościowe, M. Bączyk, M. H. Koziński, M. Michalski, W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss (red.). Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
2. Bień, W. (2007). Weksel w praktyce. Warszawa: Difin.
3. Czarnecki, M., Bagińska, L. (2013). Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, wyd. 6. Warszawa: C. H. Beck.
4. Doliński, A. (1925). Polskie prawo wekslowe. Poznań: Krajowy Instytut Wydawniczy.
5. Fierich, F. K. (1908). Prawo wekslowe w Polsce na podstawie konstytucji sejmowych 1775. 1776, 1778, 1780. Kraków: Nakład Akademii Umiejętności Skład Główny w Księgarni Spółki Wydawniczej Polskiej.
6. Heropolitańska, I. (2007). Weksel w obrocie gospodarczym, wyd. 14. Warszawa: TWIGGER.
7. Heropolitańska, I. (2011). Prawo wekslowe i czekowe. Praktyczny komentarz. Warszawa: LEX a Wolters Kluwer business.
8. Heropolitańska, I. (2015). Weksel w obrocie gospodarczym, wyd. 15. Warszawa: LEX a Wolters Kluwer business.
9. Janus, I. (2016). Kategoria papieru wartościowego wobec zjawiska dematerializacji. W: Ewolucja instytucji polskiego prawa papierów wartościowych. W 80‑lecie Prawa wekslowego z dnia 28 kwietnia 1936 r., J. Mojak, J. Widło, A. Żywicka (red.). Lublin: Innovatio Press, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji.
10. Koziński, M. H. (2000). Weksle. W: Papiery wartościowe, M. Bączyk, M. H. Koziński, M. Michalski, W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss (red.). Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
11. Kreczmańska-Gigol, K. (2013). Faktoring jako jeden z instrumentów zarządzania należnościami i zobowiązaniami handlowymi a struktura kapitału. Warszawa: Difin.
12. Lichosik, A. (2016). Forma zdematerializowanego papieru wartościowego. W: Ewolucja instytucji polskiego prawa papierów wartościowych. W 80‑lecie Prawa wekslowego z dnia 28 kwietnia 1936 r., J. Mojak, J. Widło, A. Żywicka (red.). Lublin: Innovatio Press, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji.
13. Louis, J. (1872). Dawne prawo wekslowe polskie. Lwów: Redakcja „Prawnika”.
14. Machnikowski, P. (2002). Prawo gospodarcze i handlowe. Weksel własny in blanco. Warszawa: C. H. Beck.
15. Marciszewska, A., Brajer-Marczak, R. (2022). Przyszłość zarządzania projektami w organizacjach non profit. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
16. Mojak, J. (1995). Obrót wierzytelnościami. Podstawowe zagadnienia prawne, wyd. 2 zm. Lublin: Lubelskie Wydawnictwo Prawne.
17. Mojak, J. (2013). Prawo papierów wartościowych. Zarys wykładu. Warszawa: Lexis Nexis.
18. Mojak, J., Turski, T. (2023). Polski proces wekslowy. Warszawa: Wolters Kluwer.
19. Romanowski, M. (2010). Dematerializacja a klasyczna teoria papieru wartościowego. W: System prawa prywatnego. Tom 18: Prawo papierów wartościowych, A. Szumański (red.). Warszawa: C. H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.
20. Sójka, T. (2004). Umorzenie akcji. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
21. Szpunar, A., Kaliński, M. (2003). Komentarz do prawa wekslowego i czekowego. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
22. Tomaszewska, I. (2015). Zarządzanie ryzykiem kredytu kupieckiego ze szczególnym uwzględnieniem ubezpieczenia należności. W: Płynność finansowa przedsiębiorstwa. Istota – pomiar – zarządzanie, K. Kreczmańska-Gigol (red.). Warszawa: Difin.
23. Turski, T. (2016). Odpowiedzialność cywilnoprawna awalisty wekslowego – wybrane zagadnienia. W: Ewolucja instytucji polskiego prawa papierów wartościowych. W 80‑lecie Prawa wekslowego z dnia 28 kwietnia 1936 r., J. Mojak, J. Widło, A. Żywicka (red.). Lublin: Innovatio Press, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji.
24. Turski, T. (2017). Weksel jako instrument zabezpieczenia w kontraktach handlowych. W: Szanse i bariery rozwoju przedsiębiorczości w Polsce – w ujęciu prawa publicznego oraz prawa prywatnego, L. Bielecki, J. Mojak, A. Żywicka (red.). Lublin: Innovatio Press, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji.
25. Zawada, K. (1992). Zagadnienia podstawowe. W: Prawo papierów wartościowych, S. Włodyka (red.). Kraków: Wydawnictwo Instytutu Prawa Spółek i Inwestycji Zagranicznych.
26. Zoll, F. (2004). Klauzule dokumentowe. Prawo dokumentów dłużnych ze szczególnym uwzględnieniem papierów wartościowych, wyd. 2. Warszawa: C. H. Beck.
Orzeczenia
1. Uchwała SN (7) z 30 grudnia 1993 r. (III CZP 146/93, OSNCP 1994/5, poz. 94).
2. Wyrok SA w Białymstoku z 3 marca 2016 r. (I ACa 973/15).
Artykuły prasowe i okolicznościowe
1. Adamczyk, M. (2010). Problem dematerializacji weksla i czeku de lege lata, Przegląd Prawa Handlowego, 9.
2. Day, G. S., Shea, G. P. (2019). Zmień podejście do innowacyjności i rośnij szybciej, MIT Sloan Management Review Polska, 1.
3. Kołodziejski, S. (1969). Z dziejów prawa wekslowego i jego oddziaływania na życie gospodarcze, Prawo Kanoniczne: Kwartalnik Prawno-Historyczny, 12/3–4, s. 215–255.
4. Kuryłowicz, M. (1994). Chirographa i syngrapha. Z historii antycznych zobowiązań pisemnych, Rejent, 10.
5. Łopiński, B. (2019). Rewolucja cyfrowa nie ominie nikogo, MIT Sloan Management Review Polska, 1.
6. Tatoj, M. (2005). Weksle jako inwestycje krótkoterminowe, Studia Ekonomiczne, 33.
Materiały internetowe
1. Hampl, V. (2006). Vývoj a užití směnky jako platebního prostředku v České republice a v zahraničí, https://dspace.jcu.cz/bitstream/handle/123456789/9399/EF_Hampl.pdf? sequence=1 (dostęp: 25.05.2023).
2. JDN (2020). LCR (lettre de change relevé): définition simple, modèle…, https://www.journaldunet.
fr/business/dictionnaire-comptable-et-fiscal/1445142‑lcr-lettre-de-change-releve-definition-simple-modele (dostęp: 19.04.2023).
3. Kopyściański, M. (2013). Dyskontowanie i redyskontowanie weksli przez banki, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publikation/41351 (dostęp: 11.04.2023).
1. Kodeks postępowania cywilnego z dnia 17 listopada 1964 r. (Dz.U. 1964 nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
2. Prawo o notariacie z dnia 14 lutego 1991 r. (Dz.U. 1991 nr 22, poz. 91 z późn. zm.).
3. Rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 14 listopada 1924 r. o prawie wekslowem (Dz.U. 1924 nr 100, poz. 926) [nieobowiązujące].
4. Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw z dnia 30 sierpnia 2019 r. (Dz.U. 2019 poz. 1798 z późn. zm.).
5. Ustawa o opłacie skarbowej z dnia 9 września 2000 r. (Dz.U. 2000 nr 253, poz. 2532) [nieobowiązująca].
6. Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz.U. 2005 nr 183, poz. 1538 z późn. zm.).
7. Ustawa o opłacie skarbowej z dnia 16 listopada 2006 r. (Dz.U. 2006 nr 225, poz. 1635 z późn. zm.).
8. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
9. Ustawa z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe (Dz.U. 1936 nr 37, poz. 282 z późn. zm.).
Wydawnictwa zwarte
1. Bączyk, M. (2000). Zjawisko tzw. dematerializacji papierów wartościowych. W: Papiery wartościowe, M. Bączyk, M. H. Koziński, M. Michalski, W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss (red.). Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
2. Bień, W. (2007). Weksel w praktyce. Warszawa: Difin.
3. Czarnecki, M., Bagińska, L. (2013). Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, wyd. 6. Warszawa: C. H. Beck.
4. Doliński, A. (1925). Polskie prawo wekslowe. Poznań: Krajowy Instytut Wydawniczy.
5. Fierich, F. K. (1908). Prawo wekslowe w Polsce na podstawie konstytucji sejmowych 1775. 1776, 1778, 1780. Kraków: Nakład Akademii Umiejętności Skład Główny w Księgarni Spółki Wydawniczej Polskiej.
6. Heropolitańska, I. (2007). Weksel w obrocie gospodarczym, wyd. 14. Warszawa: TWIGGER.
7. Heropolitańska, I. (2011). Prawo wekslowe i czekowe. Praktyczny komentarz. Warszawa: LEX a Wolters Kluwer business.
8. Heropolitańska, I. (2015). Weksel w obrocie gospodarczym, wyd. 15. Warszawa: LEX a Wolters Kluwer business.
9. Janus, I. (2016). Kategoria papieru wartościowego wobec zjawiska dematerializacji. W: Ewolucja instytucji polskiego prawa papierów wartościowych. W 80‑lecie Prawa wekslowego z dnia 28 kwietnia 1936 r., J. Mojak, J. Widło, A. Żywicka (red.). Lublin: Innovatio Press, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji.
10. Koziński, M. H. (2000). Weksle. W: Papiery wartościowe, M. Bączyk, M. H. Koziński, M. Michalski, W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss (red.). Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
11. Kreczmańska-Gigol, K. (2013). Faktoring jako jeden z instrumentów zarządzania należnościami i zobowiązaniami handlowymi a struktura kapitału. Warszawa: Difin.
12. Lichosik, A. (2016). Forma zdematerializowanego papieru wartościowego. W: Ewolucja instytucji polskiego prawa papierów wartościowych. W 80‑lecie Prawa wekslowego z dnia 28 kwietnia 1936 r., J. Mojak, J. Widło, A. Żywicka (red.). Lublin: Innovatio Press, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji.
13. Louis, J. (1872). Dawne prawo wekslowe polskie. Lwów: Redakcja „Prawnika”.
14. Machnikowski, P. (2002). Prawo gospodarcze i handlowe. Weksel własny in blanco. Warszawa: C. H. Beck.
15. Marciszewska, A., Brajer-Marczak, R. (2022). Przyszłość zarządzania projektami w organizacjach non profit. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
16. Mojak, J. (1995). Obrót wierzytelnościami. Podstawowe zagadnienia prawne, wyd. 2 zm. Lublin: Lubelskie Wydawnictwo Prawne.
17. Mojak, J. (2013). Prawo papierów wartościowych. Zarys wykładu. Warszawa: Lexis Nexis.
18. Mojak, J., Turski, T. (2023). Polski proces wekslowy. Warszawa: Wolters Kluwer.
19. Romanowski, M. (2010). Dematerializacja a klasyczna teoria papieru wartościowego. W: System prawa prywatnego. Tom 18: Prawo papierów wartościowych, A. Szumański (red.). Warszawa: C. H. Beck, Instytut Nauk Prawnych PAN.
20. Sójka, T. (2004). Umorzenie akcji. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze.
21. Szpunar, A., Kaliński, M. (2003). Komentarz do prawa wekslowego i czekowego. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
22. Tomaszewska, I. (2015). Zarządzanie ryzykiem kredytu kupieckiego ze szczególnym uwzględnieniem ubezpieczenia należności. W: Płynność finansowa przedsiębiorstwa. Istota – pomiar – zarządzanie, K. Kreczmańska-Gigol (red.). Warszawa: Difin.
23. Turski, T. (2016). Odpowiedzialność cywilnoprawna awalisty wekslowego – wybrane zagadnienia. W: Ewolucja instytucji polskiego prawa papierów wartościowych. W 80‑lecie Prawa wekslowego z dnia 28 kwietnia 1936 r., J. Mojak, J. Widło, A. Żywicka (red.). Lublin: Innovatio Press, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji.
24. Turski, T. (2017). Weksel jako instrument zabezpieczenia w kontraktach handlowych. W: Szanse i bariery rozwoju przedsiębiorczości w Polsce – w ujęciu prawa publicznego oraz prawa prywatnego, L. Bielecki, J. Mojak, A. Żywicka (red.). Lublin: Innovatio Press, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji.
25. Zawada, K. (1992). Zagadnienia podstawowe. W: Prawo papierów wartościowych, S. Włodyka (red.). Kraków: Wydawnictwo Instytutu Prawa Spółek i Inwestycji Zagranicznych.
26. Zoll, F. (2004). Klauzule dokumentowe. Prawo dokumentów dłużnych ze szczególnym uwzględnieniem papierów wartościowych, wyd. 2. Warszawa: C. H. Beck.
Orzeczenia
1. Uchwała SN (7) z 30 grudnia 1993 r. (III CZP 146/93, OSNCP 1994/5, poz. 94).
2. Wyrok SA w Białymstoku z 3 marca 2016 r. (I ACa 973/15).
Artykuły prasowe i okolicznościowe
1. Adamczyk, M. (2010). Problem dematerializacji weksla i czeku de lege lata, Przegląd Prawa Handlowego, 9.
2. Day, G. S., Shea, G. P. (2019). Zmień podejście do innowacyjności i rośnij szybciej, MIT Sloan Management Review Polska, 1.
3. Kołodziejski, S. (1969). Z dziejów prawa wekslowego i jego oddziaływania na życie gospodarcze, Prawo Kanoniczne: Kwartalnik Prawno-Historyczny, 12/3–4, s. 215–255.
4. Kuryłowicz, M. (1994). Chirographa i syngrapha. Z historii antycznych zobowiązań pisemnych, Rejent, 10.
5. Łopiński, B. (2019). Rewolucja cyfrowa nie ominie nikogo, MIT Sloan Management Review Polska, 1.
6. Tatoj, M. (2005). Weksle jako inwestycje krótkoterminowe, Studia Ekonomiczne, 33.
Materiały internetowe
1. Hampl, V. (2006). Vývoj a užití směnky jako platebního prostředku v České republice a v zahraničí, https://dspace.jcu.cz/bitstream/handle/123456789/9399/EF_Hampl.pdf? sequence=1 (dostęp: 25.05.2023).
2. JDN (2020). LCR (lettre de change relevé): définition simple, modèle…, https://www.journaldunet.
fr/business/dictionnaire-comptable-et-fiscal/1445142‑lcr-lettre-de-change-releve-definition-simple-modele (dostęp: 19.04.2023).
3. Kopyściański, M. (2013). Dyskontowanie i redyskontowanie weksli przez banki, http://www.bibliotekacyfrowa.pl/publikation/41351 (dostęp: 11.04.2023).
Pobrania
Opublikowane
2023-11-23
Jak cytować
Janicka-Michalak, T. ., & Kreczmańska-Gigol, K. . (2023). Weksel jako instrument finansowy w kontekście dematerializacji papierów wartościowych – rekomendowane działania. Studia I Prace Kolegium Zarządzania I Finansów , (192), 167–186. https://doi.org/10.33119/SIP.2023.192.9
Numer
Dział
Dział główny
