Zeszyt Naukowy 157
Elżbieta Izabela Szczepankiewicz
Katedra Rachunkowości, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu
Streszczenie
Ważnym aspektem właściwego poziomu sprawności i jakości działania w jednostkach sektora finansów publicznych jest zapewnienie ciągłości działania systemów informatycznych i bezpieczeństwa zasobów informatycznych. Wykorzystanie systemów informatycznych i techniki teleinformatycznej w tych jednostkach wiąże się z wieloma zagrożeniami związanymi ze środowiskiem informatycznym. W opracowaniu omówiono najważniejsze zagrożenia, które dotyczą tradycyjnego modelu zarządzania zasobami informatycznymi w jednostkach oraz nowego modelu „przetwarzania w chmurze” (ang. cloud computing). Poruszono problem zagrożeń i zaprezentowano wnioski z badań w kontekście transformacji technologicznych oraz niedoskonałości systemów kontroli zarządczej, które nie zawsze nadążają za tymi zmianami. Metodą badawczą przyjętą w opracowaniu jest przegląd literatury, przepisów prawnych, standardów kontroli zarządczej, standardów audytu wewnętrznego, norm ISO oraz wnioskowanie.
Słowa kluczowe: rachunkowość, system informatyczny, zagrożenia, bezpieczeństwo zasobów IT, zarządzanie ryzykiem, system kontroli zarządczej, cloud computing
Kod klasyfikacji JEL: M15
Grażyna Voss
Wydział Zarządzania, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy
Streszczenie
W artykule zawarte zostały podstawowe założenia związane z wdrożeniem procesów cyfryzacji w rachunkowości i realizacją wytycznych nałożonych na kraje członkowskie UE, a wynikających z Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/17/UE z dnia 13 czerwca 2012 r. zmieniającej dyrektywę Rady 89/666/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2005/56/WE i 2009/101/WE w zakresie integracji rejestrów centralnych, rejestrów handlowych i rejestrów spółek. Opis nowych rozwiązań związanych z eksportem danych finansowych i sporządzaniem e-wniosków został opracowany na podstawie zmian wprowadzonych w polskich regulacjach prawnych z uwzględnieniem terminów ich wdrożenia. Ponadto wskazano korzyści i zagrożenia wynikające z funkcjonowania podmiotów gospodarczych w cyberprzestrzeni.
Słowa kluczowe: Jednolity Plik Kontrolny, cyfryzacja, informacja podatkowa
Kody klasyfikacji JEL: M41, M48
Anna Bartoszewicz
Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Streszczenie
Celem artykułu jest wskazanie roli i etapów procesu zapewnienia bezpieczeństwa informacji w kontekście ochrony elektronicznych danych rachunkowych przetwarzanych w systemach finansowo-księgowych. Cel artykułu został zrealizowany na podstawie interpretacji literatury przedmiotu badań, analizy ustawy o rachunkowości w przedmiotowym zakresie oraz dostępnych na rynku wydawniczym wyników badań empirycznych, prezentowanych przez innych autorów w kontekście tej tematyki. W artykule omówiono wytyczne ustawy o rachunkowości w odniesieniu do ksiąg rachunkowych prowadzonych w systemie FK oraz scharakteryzowano elementy tego systemu. Zamieszczono modelowe rozwiązanie procesu zarządzania bezpieczeństwem informacji w obszarze funkcjonowania systemu FK. Opisano także rolę i etapy audytu bezpieczeństwa informatycznego jako instrumentu zapewniającego prawidłowość jego funkcjonowania. Przeprowadzone rozważania dały podstawę do stwierdzenia, że staranne zaplanowanie i wdrożenie procesu zarządzania bezpieczeństwem informacji w obszarze systemu FK pozwoli na ochronę elektronicznej informacji rachunkowej przed pojawiającymi się zagrożeniami.
Słowa kluczowe: rachunkowość, rachunkowość komputerowa, bezpieczeństwo informacji, audyt bezpieczeństwa informatycznego
Kod klasyfikacji JEL: M410
Jolanta Wiśniewska
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Streszczenie
Rozwój nowych technologii oraz globalny rynek kształtują otaczającą nas rzeczywistość. Szczególnie dynamicznie ewoluują systemy komputerowe, w tym również systemy informatyczne rachunkowości. Rachunkowość jako jeden z najważniejszych elementów systemu informacyjnego jednostki gospodarczej jest szczególnie narażona na zagrożenia wynikające z rozwoju nowoczesnych technologii komputerowych i rynku globalnego. Celem artykułu jest przedstawienie uregulowań prawnych oraz zagrożeń, wynikających z rozwoju nowych technologii, dla działalności gospodarczej, a w szczególności dla systemu informacyjnego przedsiębiorstw, metod ich wykrywania i zapobiegania. W dobie ciągłych cyberataków liczą się przede wszystkim szybkie i sprawne działania w celu zapobiegania takim zagrożeniom, synchronizujące technologię, działania prawne i zarządzanie komunikacją. Cyberbezpieczeństwo przy tak dynamicznym rozwoju nowoczesnych technologii stało się strategiczną koniecznością.
Słowa kluczowe: rachunkowość, przestępczość komputerowa, rachunkowość śledcza, cyberbezpieczeństwo
Kody klasyfikacji JEL: M41, M48
Beata Dratwińska-Kania
Streszczenie
Z uwagi na postępującą informatyzację w różnych aspektach działalności przedsiębiorstwa, określenie, czym dokładnie są cyberprzestrzeń i koszty cyberprzestępczości, jest kluczowe dla późniejszych rozwiązań rachunkowości. Celem artykułu jest wyjaśnienie i analiza problemów rachunkowości związanych z kosztami cyberprzestępczości, w szczególności:
• dokonanie klasyfikacji kosztów cyberprzestępczości, przydatnej z punktu widzenia rachunkowości,
• omówienie zasad ujmowania kosztów cyberprzestępczości w księgach rachunkowych,
• analiza problemów zarządzania kosztami cyberprzestępczości, w szczególności opracowanie etapów wdrożenia procesu zarządzania zmianą w odniesieniu do kosztów cyberprzestępczości.
W wyniku podjętych rozważań zidentyfikowano koszty cyberprzestępczości w klasyfikacji rodzajowej i procesowej, dostosowane do warunków rachunku kosztów działań, który można zastosować do analizy i zarządzania tymi kosztami. Ponadto artykuł porusza problemy rachunkowości zarządczej, związanej z kosztami cyberprzestępczości oraz zarządzania ryzykiem operacyjnym. Zaproponowano schemat (etapy) wdrożenia procesu zarządzania zmianą w odniesieniu do kosztów cyberprzestępczości, posiłkując się zintegrowanym podejściem do zarządzania zmianą, obejmującym nurt systemowy i behawioralny. Metodami badawczymi są analiza literatury oraz badania ankietowe. Posłużono się także techniką zwaną rejestr cech (ang. selective listing, atribute listing), zaliczaną jako odmiana techniki Gordona.
Słowa kluczowe: cyberkoszty, koszty cyberprzestępczości, zarządzanie ryzykiem cyberprzestępczości
Kod klasyfikacji JEL: M
Magdalena Kludacz-Alessandri
Kolegium Nauk Ekonomicznych i Społecznych w Płocku, Politechnika Warszawska
Streszczenie
Efektywna wycena procesu leczenia pacjenta wymaga szczegółowych informacji kosztowych pochodzących z systemu rachunkowości podmiotu leczniczego. Najważniejszym narzędziem wspomagającym system rachunkowości, a zwłaszcza proces kalkulacji kosztów świadczeń zdrowotnych, jest system informatyczny, który powinien być tak zaprojektowany, aby umożliwiać integrację danych finansowych i medycznych szpitala. Celem artykułu jest analiza stopnia komputeryzacji szpitali i ocena wpływu tego czynnika na jakość rozwiązań w zakresie kalkulacji kosztów procesu leczenia pacjenta i stopień wykorzystania informacji kosztowych w procesie zarządzania szpitalem. Ocena ta została przeprowadzona na podstawie wyników badań empirycznych w szpitalach polskich, angielskich i słoweńskich. Na podstawie przeprowadzonej analizy literatury przedmiotu postawiono hipotezę badawczą, że czynnikiem, który w znacznym stopniu wpływa na jakość kalkulacji kosztów leczenia pacjenta i stopień wykorzystania informacji kosztowych w procesie zarządzania jest stopień zinformatyzowania szpitala. Do weryfikacji hipotez badawczych wykorzystano analizę korelacji i regresji wielorakiej. Przeprowadzone badania wykazały, że stopień komputeryzacji szpitala jest czynnikiem, który w największym stopniu wpływa na jakość kalkulacji kosztów leczenia pacjenta, a ta z kolei – na stopień wykorzystania informacji kosztowych w procesie zarządzania szpitalem.
Słowa kluczowe: system informatyczny, rachunek kosztów, kalkulacja kosztów leczenia pacjenta
Kod klasyfikacji JEL: M41
Beata Sadowska
Katedra Rachunkowości i Controllingu, Uniwersytet Szczeciński, WZiEU
Streszczenie
Sprawne funkcjonowanie współczesnych organizacji uzależnione jest od stopnia zorganizowania oraz zinformatyzowania działań i procesów gospodarczych. Zintegrowany system informatyczny jednostki gospodarczej składa się z wielu współpracujących ze sobą systemów, które mają za zadanie ujmowanie pełnego zakresu zdarzeń i operacji gospodarczych oraz dostarczanie wielu rzetelnych, aktualnych informacji na potrzeby użytkowników wewnętrznych i zewnętrznych. Celem głównym opracowania będzie odpowiedź na pytanie badawcze: Czy System Informatyczny Lasów Państwowych (SILP1) pozwala na generowanie i prezentowanie kompleksowej informacji o działalności Lasów Państwowych? Celem szczegółowym będzie odpowiedź na pytanie: Czy stopień złożoności systemu SILP generuje szumy informatyczne? Zastosowano następujące metody badawcze: studia literaturowe, analizę, wnioskowanie. Niezbędna była również dogłębna analiza źródeł prawa zewnętrznego oraz wewnętrznego Lasów Państwowych.
Słowa kluczowe: Lasy Państwowe, system informatyczny, podsystem finansowo-księgowy, rachunkowość
Kody klasyfikacji JEL: M41, Q23, Q56, C88
Jarosław Bogusław Wedler
Uniwersytet Szczeciński
Piotr Szczypa
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Koninie
Streszczenie
Użytkownicy systemów finansowo-księgowych nie otrzymują informacji w trybie ex ante, co niekorzystnie wpływa na proces podejmowania decyzji. Autorzy opracowania uważają, że aktualne rozwiązania informatyczne umożliwiają stworzenie oprogramowania finansowo-księgowego bazującego na koncepcji kont wielostronnych. Celem artykułu jest przedstawienie fundamentalnych założeń funkcjonowania kont wielostronnych, umożliwiających ewidencjonowanie zarówno przeszłych, jak i przyszłych zdarzeń gospodarczych, jako podstawy do nowego rodzaju oprogramowania finansowo-księgowego. Przyjęto następującą tezę: czasoprzestrzeń rachunkowa kont wielostronnych stwarza możliwości nowatorskiego podejścia do konstruowania oprogramowania finansowo-księgowego, zapewniającego skuteczniejsze zaspokajanie potrzeb informacyjnych. Autorzy wykorzystali metody indukcji i syntezy. Przeprowadzone badania dowodzą słuszności przyjętej tezy.
Słowa kluczowe: rachunkowość, konto wielostronne, czasoprzestrzeń rachunkowa, oprogramowanie finansowo-księgowe
Kod klasyfikacji JEL: M41
Piotr Wójtowicz
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
Streszczenie
Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie o rolę, jaką odgrywają analitycy giełdowi na polskim rynku kapitałowym wobec kształtowania wyniku finansowego przez zarządy spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Narzędziem badawczym jest analiza empiryczna relacji między wynikami finansowymi prognozowanymi i raportowanymi. Badania przeprowadzono na próbie złożonej z 2723 obserwacji z lat 2002–2015 dotyczących 201 spółek. Różnice rozkładów prognoz wyniku netto oraz wyniku raportowanego wskazują, że trafność prognozy nie jest celem analityków ani zarządzających. Małe dodatnie błędy prognozy są bardziej prawdopodobne niż ujemne, co wskazuje na kształtowanie wyniku przez zarządy w celu osiągania wartości prognozowanych. Nie musi to być jednak sytuacja negatywna. Prognozy wyników mają rozkład nieświadczący o kształtowaniu, zatem analitycy-profesjonaliści mogą prognozować wyniki o charakterze permanentnym. Wobec tego zarząd, kształtując wynik, zapewnia wyższą jakość wyniku raportowanego niż w sytuacji, gdyby ten wynik był ujawniony neutralnie, co sugeruje się w Założeniach Koncepcyjnych MSR/MSSF.
Słowa kluczowe: prognozy wyników finansowych, błąd prognozy, trafność prognoz, jakość zysków, efektywność rynku
Kody klasyfikacji JEL: G10, G17, G14, G24, M41
Michał Comporek
Zakład Analizy i Strategii Przedsiębiorstwa, Uniwersytet Łódzki
Streszczenie
Jedną z kompetencji przysługujących Komisji Nadzoru Finansowego jest troska o przejrzystość w zakresie zarządzania spółkami, których akcje są przedmiotem obrotu na Głównym Rynku GPW w Warszawie. Wyraża się ona m.in. poprzez wykonywanie analiz bieżących i okresowych raportów spółek publicznych, działających na rynku regulowanym, a w przypadku wykrycia nieprawidłowości – poprzez przeprowadzanie kontroli i postępowania wyjaśniającego (z ewentualnym uwzględnieniem dalszego postępowania administracyjnego) oraz nakładanie na emitentów papierów wartościowych oraz osoby pełniące w nich funkcje zarządcze stosownych kar za naruszenie prawa. Zasadniczym celem artykułu jest ilościowa i wartościowa analiza sankcji cywilnoprawnych nakładanych przez KNF na emitentów papierów wartościowych oraz podmioty z nimi powiązane w związku z niewypełnianiem lub nierzetelnym wypełnianiem obowiązku informacyjnego na podstawie przepisów prawa. Badania empiryczne zostały zrealizowane na podstawie danych widniejących na witrynie internetowej PAP i przekazywanych do publicznej wiadomości za pośrednictwem Elektronicznego Systemu Przekazywania Informacji (ESPI).
Słowa kluczowe: obowiązek informacyjny, Komisja Nadzoru Finansowego, spółki giełdowe
Kody klasyfikacji JEL: K20, M42, M48
