Treść głównego artykułu

Abstrakt

Jest wręcz możliwe, że rozrośnięty mózg człowieka i jego predyspozycje do ścisłego, matematycznego rozumowania wyewoluowały jako narzędzie dla coraz bardziej przebiegłych oszustw […] (Dawkins, 1996, s. 261) Przedsiębiorczość jest zjawiskiem, które oprócz pozytywnych storn i konsekwencji zawiera również „swoją ciemną stronę”. Wykorzystywanie szans czy kreowanie nowych rozwiązań może być bowiem realizowane nie dla „dobra społecznego”, ale na jego szkodę. Negatywna i szkodliwa przedsiębiorczość jednostek i organizacji przejawiająca się działaniami, które naruszają porządek prawny i godzą w podstawowe normy społeczne, jest zatem zjawi‑ skiem, które warto analizować i badać. W niniejszym artykule zaproponowano sposób kategoryzowania „szkodliwej przedsiębiorczości” na dwóch wymiarach: 1) działalność jednostek – działalność organizacji i 2) ukierunkowanie zewnętrzne – ukierunkowanie wewnętrzne. Przedstawiono także różne przykłady zachowań przedsiębiorczych, które są egzemplifikacją praktyk niezgodnych z prawem i podstawowymi normami społecznymi.

Słowa kluczowe

przedsiębierczość przedsiębierczość szkodliwa nieetyczne praktyki przedsiębiorcze

Szczegóły artykułu

Jak cytować
Turek, D. . (2016). „Ciemne strony” przedsiębiorczości. Edukacja Ekonomistów I Menedżerów, 41(3), 105–118. https://doi.org/10.5604/01.3001.0009.4997

Referencje

    1. Abdukadirov, S. (2010). Terrorism: The Dark Side of Social Entrepreneurship. Studies in Conflict & Terrorism, 33, 603–617.
    2. Acedo, F.J., Florin, J. (2007). Understanding the Risk Perception of Strategic Opportunities: A Tripartite Model. Strategic. Change, 16, 97–116.
    3. Anderson, N., Gasteiger, R.M. (2008). Helping Creativity and Innovation Thrive in Organizations: Functional and Dysfunctional Perspectives. W: J. Langan‑Fox, C.L. Cooper, R.J. Klimoski (red.), Research Companion to the Dysfunctional Workplace. Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing, Inc., 422–440.
    4. Baron, R.A. (2000). Psychological Perspectives on Entrepreneurship: Cognitive and Social Factors in Entrepreneurs’ Success. Current Directions in Psychological Science, 9(1), 15–18.
    5. Baumol, W.J. (1990). Entrepreneurship: Productive, Unproductive, and Destructive. The Journal of Political Economy, 98(5), 893–921.
    6. Beaver, G., Jennings, P. (2005). Competitive Advantage and Entrepreneurial Power. Journal of Small Business and Enterprise Development, 12(1), 9–23.
    7. Boon, B., Jones, D., Curnow, B. (2009). Out of the Blue: The Dark Side of Creative Enterprise. Culture and Organization, 15(3–4), 361–377.
    8. Brockhaus, R.H. (1980). Risk Taking Propensity of Entrepreneurs. Academy of Management Journal, 23(3), 509–520.
    9. Chopra, A. (2013). The Dark Side of Innovation. Vermont: Brigantine Media.
    10. Covin, J., Lumpkin, G. (2011). Entrepreneurial Orientation Theory and Research: Reflections on a Needed Construct. Entrepreneurship Theory and Practice, 35(5), 855–872.
    11. Cropley, D.H., Kaufman, J.P., Cropley, A.J. (2008). Malevolent Creativity: A Functional Model of Creativity in Terrorism and Crime. Creativity Research Journal, 20(2), 105–115.
    12. Dawkins, R. (1996). Samolubny gen. Warszawa: Prószyński i S‑ka.
    13. Eisenman, R. (2010). Creativity and Crime: How Criminals Use Creativity to Succeed. W: D.H. Cropley, A.J. Cropley, J.C. Kaufman, M.A. Runco (red.), The Dark Side of Creativity. New York: Cambridge University Press, 204–217.
    14. Gino, F., Ariely, D. (2012). The Dark Side of Creativity: Original Thinkers Can Be More Dishonest. Journal of Personality and Social Psychology, 102(3), 445–459.
    15. Glinka, B., Gudkova, S. (2011). Przedsiębiorczość. Warszawa: Wolters Kluwer.
    16. Gurol, Y., Atsan, N. (2006). Entrepreneurial Characteristics amongst University Students. Education + Training, 48(1), 25–38.
    17. Haynes, K.T., Hitt, M.A., Campbell, J.T. (2015). The Dark Side of Leadership: Toward a Midrange Theory of Hubris and Greed in Entrepreneurial Contexts. Journal of Management Studies, 52, 479–505.
    18. Isaacson, W. (2011). Steve Jobs. Kraków: Insignis.
    19. James, K., Taylor, A. (2010). Positive and Negative Creativity (And Unintended Consequences). W: D.H. Cropley, A.J. Cropley, J.C. Kaufman, M.A. Runco (red.), The Dark Side of Creativity. New York: Cambridge University Press, 33–56.
    20. Janssen, O., Vliert van de, E., West, M. (2004). The Bright and Dark Sides of Individual and Group Innovation: A Special Issue Introduction. Journal of Organizational Behavior, 25(2), 129–145.
    21. Jasper, J.M. (2010). The Innovation Dilemma: Some Risks of Creativity in Strategic Agency. W: D.H. Cropley, A.J. Cropley, J.C. Kaufman, M.A. Runco (red.), The Dark Side of Creativity. New York: Cambridge University Press, 91–113.
    22. Kanter, R.M. (1983). The Change Master: Corporate Entrepreneurs at Work. New York: Simon & Schuster.
    23. Karmann, T., Mauer, R., Flatten, T.C., Brettel, M. (2016). Entrepreneurial Orientation and Corruption. Journal of Business Ethics, 133, 223–234.
    24. Katz, J.A, Green, R.P. (2011). Entrepreneurial Small Business. New York: McGraw‑Hill.
    25. Kets de Vries, M. (2005). Mistyka przywództwa. Warszawa: Studio Emka.
    26. Kets de Vries, M. (1985). The Dark Side of Entrepreneurship. Harvard Business Review, 63(6), 160–167.
    27. Khan, F.R., Munir, K.A., Willmott, H. (2007). A Dark Side of Institutional Entrepreneurship: Soccer Balls, Child Labour and Postcolonial Impoverishment. Organization Studies, 28(7), 1055–1077.
    28. Kiesner, F. (2010). Setting the Entrepreneurial Stage: This Is the Age of Entrepreneur. W: F. Kiesner (red.), Creating Enrepreneurship. Making Miracles Happen. Singapore: World Scientific Publishing, 1–8.
    29. Klein, M. (2004). No Logo. Warszawa: Muza.
    30. Klotz, A.C., Neubaum, D.O. (2016). Research on the Dark Side of Personality Traits in Entrepreneurship: Observations from an Organizational Behavior Perspective. Entrepreneurship Theory and Practice, 40(1), 7–17.
    31. Landes, D. (2008). Bogactwo i nędza narodów. Warszawa: Muza.
    32. Liu, D., Liao, H., Loi, R. (2012). The Dark Side of Leadership: A Three‑Level Investigation of the Cascading Effect of Abusive Supervision on Employee Creativity. Academy of Management Journal, 55(5), 1187–1212.
    33. Lundmark, E., Westelius, A. (2012). Exploring Entrepreneurship as Misbehavior. W: A. Barnes, L. Taksa (red.), Rethinking Misbehavior and Resistance in Organizations. Emerald, 209–235. http://www.emeraldinsight.com/doi/book/10.1108/S0742‑6186(2012)19#
    34. McClelland, D.C. (1961). The Achieving Society. Princeton: Princeton University Press.
    35. Nace, T. (2004). Gangi Ameryki. Współczesne korporacje a demokracja. Warszawa: Muza.
    36. Osborne, R.L. (1991). The Dark Side of the Entrepreneur. Long Range Planning, 24(3), 26–31.
    37. Pera, A. (2013). The Role of Social Factors in the Creative Process. Contemporary Readings in Law and Social Justice, 5(2), 207–212.
    38. Schumpeter, J.A. (2009). Kapitalizm, socjalizm, demokracja. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (wydanie oryginalne: 1942 r.).
    39. Schumpeter, J.A. (1960). Teoria rozwoju gospodarczego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
    40. Shane, S.A. (2008). The Illusions of Entrepreneurship: The Costly Myths That Entrepreneurs, Investors, and Policy Makers Live By. New Haven, CT: Yale University Press.
    41. Shane, S., Venkataraman, S. (2000). The Promise of Entrepreneurship as a Field of Research. Academy of Management Review, 25(1), 217–222.
    42. Spreitzer, G.M., Sonenshein, S. (2004). Toward the Construct Definition of Positive Deviance. American Behavioral Scientist, 47, 828–847.
    43. Stewart Jr, W.H., Roth, P.L. (2007). A Meta‑Analysis of Achievement Motivation Differences between Entrepreneurs and Managers. Journal of Small Business Management, 45, 401–421.
    44. Stewart Jr, W.H., Watson, W.E., Carland, J.C., Carland, J.W. (1999). A Proclivity for Entrepreneurship: A Comparison of Entrepreneurs, Small Business Owners, and Corporate Managers. Journal of Business Venturing, 14(2), 189–214.
    45. Trevelyan, R. (2008). Optimism, Overconfidence and Entrepreneurial Activity. Management Decision, 46(7), 986–1001.
    46. Turek, D. (2012). Przedsiębiorca a pracownik przedsiębiorczy. Podobieństwa i różnice profili kompetencyjnych i ich implikacje dla procesów zarządzania. W: B. Jamka (red.), Potencjał ludzki w rozwoju przedsiębiorczości indywidualnej i korporacyjnej. Warszawa: Difin, 33–57.
    47. Vadera, A.K., Pratt, M.G., Mishra, P. (2013). Constructive Deviance in Organizations: Integrating and Moving Forward. Journal of Management, 39(5), 1221–1276.
    48. Williams, D.A., K’nife, K.A.K. (2012). The Dark Side of Social Entrepreneurship. International Journal of Entrepreneurship, 16, 63‑75.
    49. Wojtczuk‑Turek, A. (2016). The “Dark Side” of Creativity and Innovation in Organizations. W: A. Stachowicz‑Stanusch, G. Mangia, A. Caldarelli (red.), Organization Social Irresponsibility: Tools and Theoretical Insights. Charlotte: Information Age Publishing, Inc. (w druku).
    50. Wright, M., Zahra, S. (2011). The Other Side of Paradise: Examining the Dark Side of Entrepreneurship. Entrepreneurship Research Journal, 1(3), 1–5.