Model prodłużniczy i model prowierzycielski – porównanie skuteczności prawa upadłościowego

Przemysław Banasik (1), Małgorzata Godlewska (2), Piotr Kędzierski (3), Sylwia Morawska (4), Jolanta Turek (5)
(1) Politechnika Gdańska, Polska,
(2) Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Polska,
(3) sędzia Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy orzekający w X Wydziale Gospodarczym, Polska,
(4) Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Polska,
(5) Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Polska

Abstrakt

Tło badawcze: Upadłość w postępowaniu sądowym od wielu lat interesuje badaczy. Poszukują oni czynników wewnętrznych i zewnętrznych, które wpływają na skuteczność i efektywność postępowań upadłościowych, np. wpływ poziomu rozwoju kraju na efektywność postępowań upadłościowych, system zachęt do aktywnego udziału wierzycieli w postępowaniu upadłościowym w celu zwiększenia ich odzysku czy mechanizmy zachęcające do wcześniejszego składania wniosków o bankructwo. Na tle dotychczasowych badań zidentyfikowano lukę badawczą w zakresie wpływu modelu prawa upadłościowego (prodłużniczy / prowierzycielski) na efektywność wyliczanej stopy odzysku dla wierzycieli. Badania uzupełniają lukę poznawczą w Nowej Ekonomii Instytucjonalnej, biorąc na warsztat instytucje formalne w działaniu, tj. czy prawo upadłościowe spełnia w praktyce swoje cele.
Cel artykułu: Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, który model odpowiada na oczekiwania interesariuszy – wierzycieli, którzy oczekują najwyższej możliwej stopy zwrotu. Polska jest przykładem kraju, w którym od 2016 r. nastąpiła zmiana modelu prawa upadłościowego z prowierzycielskiego na prodłużniczy.
Metody badawcze: Autorzy artykułu prowadzili stały monitoring skuteczności prawa upadłościowego w Polsce poprzez badanie postępowań upadłościowych prowadzonych w sądach upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Badanie efektywności postępowań upadłościowych oparto na analizie akt postępowań upadłościowych prowadzonych w Sądzie Okręgowym w Warszawie. Analizą objęto okres i) od 1 stycznia 2004 r. do
31 grudnia 2015 r., n = 150, akt w prowierzycielskim modelu postępowania upadłościowego oraz ii) od 1 stycznia 2016 r. do 31 grudnia 2019 r., n = 66 akt, w prodłużniczym modelu postępowania upadłościowego. Analizy statystyczne przeprowadzono przy użyciu programu IBM SPSS Statistics, wersja 26. Zastosowano nieparametryczny test Kruskala–Wallisa H.
Rezultaty badania: Wyniki badania wskazują, że nowy prodłużniczy model postępowania upadłościowego, wprowadzony w Polsce po 31 grudnia 2015 r., jest mniej efektywny niż dotychczasowy prowierzycielski model. W modelu pro-wierzycielskim skuteczniej zarządza się interesami wierzycieli. Praktyka pokazuje, że częste zmiany prawa i modelu prawa upadłościowego nie sprzyjają jego skuteczności i efektywności. Wydaje się, że ważnym czynnikiem jest stabilizacja rozwiązań prawnych. Działania prawne powinny mieć na celu doskonalenie obowiązujących rozwiązań oraz ich utrwalenie w orzecznictwie. Niestety, w Polsce zarówno przedsiębiorcy, jak i obywatele, ze względu na komunistyczną przeszłość, nie ufają systemowi prawnemu, instytucjom formalnym ani innym ludziom [ESS, 2020]. Z tego powodu prodłużniczy model postępowania upadłościowego może mieć również negatywny wpływ na rozwój polskiej przedsiębiorczości w przyszłości. Zgodnie z naszą najlepszą wiedzą, żadne wcześniejsze badania nie porównywały skuteczności prowierzycielskiego i prodłużniczego modelu postępowania upadłościowego w kraju postkomunistycznym, będącym w procesie transformacji, jakim jest Polska. Wykorzystane w analizie dane badawcze obejmujące 16 lat z lat 2004–2019 są unikalne w badaniach postępowań upadłościowych w gospodarkach posttransformacyjnych. Unikalny jest również zastosowany w badaniu zestaw wskaźników pokazujących skuteczność postępowań upadłościowych.

Bibliografia

Read More

Autor

Przemysław Banasik
Małgorzata Godlewska
Piotr Kędzierski
Sylwia Morawska
Jolanta Turek
Banasik, P. ., Godlewska, M. ., Kędzierski, P. ., Morawska, S. ., & Turek, J. . (2022). Model prodłużniczy i model prowierzycielski – porównanie skuteczności prawa upadłościowego. Kwartalnik Nauk O Przedsiębiorstwie, 66(4), 17–37. https://doi.org/10.33119/KNoP.2022.66.4.2

Inne teksty tego samego autora

1 2 > >>