Zeszyt Naukowy 154

 

 

 

Wykrywanie nadużyć gospodarczych jest skomplikowanym procesem. Wymaga nie tylko dogłębnej wiedzy z dziedziny prawa, finansów i rachunkowości, lecz także umiejętności łączenia pewnych faktów, szukania powiązań. W ostatnich latach bardzo dużą wagę przywiązuje się do audytu jako ważnego instrumentu zarządzania i nadzoru nad jednostkami gospodarczymi. Celem artykułu jest przedstawienie i analiza teoretycznych oraz praktycznych aspektów dotyczących audytu w przedsiębiorstwie i jego roli w wykrywaniu przestępstw gospodarczych. Przedmiotem artykułu jest przedstawienie roli i znaczenia audytu wewnętrznego oraz roli i zadań audytora. Zastosowane metody badawcze opierają się na studiach literaturowych z badanego zakresu oraz analizie przedstawionego przypadku praktycznego.

 

Słowa kluczowe: błędy, oszustwa księgowe, ryzyko, jednostka gospodarcza, audyt, etyka

 

 

Ze względu na różnorodność grupowych swobód decyzyjnych oraz wpływów wewnątrzgrupowych, transakcje w ramach grup kapitałowych nie zawsze przebiegają na warunkach wolnorynkowych. Ceny transferowe, a więc ceny ustalane w tych transakcjach, mogą wpływać na wysokość zysku poszczególnych jednostek, a także na wysokość podatku dochodowego, co stanowi przedmiot zainteresowania organów podatkowych. Celem artykułu jest analiza możliwości wykorzystania audytu śledczego prowadzonego przez biegłego rewidenta do oceny prawidłowości transakcji z podmiotami powiązanymi oraz poprawności sporządzania podatkowej dokumentacji cen transferowych. W artykule przedstawiono ponadto charakterystykę grup kapitałowych z punktu widzenia wpływu na realizowane transakcje w ramach grupy. Omówiono również podstawowe obowiązki podatników w zakresie podatkowej dokumentacji cen transferowych oraz przedstawiono rolę biegłego rewidenta w zakresie oceny transakcji z podmiotami powiązanymi.

 

Słowa kluczowe: ceny transferowe, audyt śledczy, podatek dochodowy CIT

 

 

Artykuł prezentuje wybrane kryminalistyczne metody śledcze – badanie dokumentów, przesłuchanie, oględziny, ekspertyzy i analizę kryminalną, wskazując na możliwość ich wykorzystania w toku audytu śledczego. W artykule omówiono podstawowe zagadnienia związane z oceną wiarygodności dokumentów, wyjaśniając pojęcia dokumentu i fałszerstwa oraz sygnalizując problematykę związaną z oceną autentyczności podpisów. Przedstawiono najważniejsze psychologiczne aspekty formowania się zeznań, które powinny być uwzględnione w ocenie prawdomówności wyjaśnień odbieranych w toku audytu śledczego. Wskazano na możliwość przeprowadzenia w toku audytu śledczego czynności zbliżonych oględzinom i badaniom eksperckim. W artykule wyjaśniono także istotę analizy kryminalnej, przedstawiając jej typologię i zakres zastosowań. Zasygnalizowano również podobieństwa elektronicznych form nadzoru stosowanych przez przedsiębiorstwa do kryminalistycznych metod śledczych – obserwacji i podsłuchu.

 

Słowa kluczowe: audyt, audyt śledczy, metody śledcze, kryminalistyczne metody śledcze

 

 

Ryzyko, że sprawozdanie finansowe przekazywane interesariuszom jest zniekształcone na skutek celowego działania kierownictwa lub pracowników badanej jednostki, jest szczególnie wysokie, gdy współistnieją ze sobą: nacisk, możliwość i usprawiedliwienie popełnienia manipulacji danymi sprawozdawczymi. Dlatego też tak ważna jest rola biegłego rewidenta, który jako niezależny ekspert posiada wiedzę, doświadczenie i warsztat umożliwiający zidentyfikowanie zarówno celowych, jak i przypadkowych zniekształceń w sprawozdaniu finansowym. Wyrażenie niezależnej i obiektywnej opinii wraz z raportem z badania, potwierdzającym rzetelność danych w sprawozdaniu finansowym i spójność ich wyceny z przyjętymi zasadami rachunkowości, powoduje znaczący wzrost zaufania do danych w nim zawartych. Należy jednak pamiętać, że celem pracy biegłego rewidenta nie jest wykrywanie oszustw czy manipulacji; pomimo dołożenia przez niego wszelkiej staranności w trakcie badania część nieprawidłowości w sprawozdaniu finansowym może nie zostać wykryta, szczególnie gdy jest skutkiem zamierzonych, zaplanowanych i konsekwentnie realizowanych działań.

 

Słowa klucze: oszukańcza sprawozdawczość finansowa, zawłaszczenie majątku, wykrywanie oszustw, symptomy oszustw

---

 Jolanta Wiśniewska

 

 

Globalizacja zwiększa skalę i złożoność prowadzonej działalności gospodarczej. Szybkość zmian zachodzących w biznesie wpływa na konieczność skutecznego nadzoru nad wszystkimi operacjami. Występowanie luk w zabezpieczeniach systemów i procedur tworzy możliwość manipulacji i oszustw w działalności gospodarczej. Celem artykułu jest przedstawienie występowania nadużyć gospodarczych, ich wykrywalności oraz prezentacja roli rachunkowości śledczej w ograniczaniu ryzyka nadużyć gospodarczych w przedsiębiorstwach. Długi okres wykrywalności nadużyć gospodarczych i wysokie korzyści z tym związane powodują, że liczba

ich utrzymuje się z roku na rok na podobnym, wysokim poziomie. Wymaga to korzystania przez przedsiębiorstwa z usług specjalistów posiadających odpowiednie kompetencje z zakresu rachunkowości śledczej. Wiedza specjalistów z zakresu rachunkowości śledczej powinna nie tylko być wykorzystywana przez organizacje do wykrywania nadużyć gospodarczych, lecz także mieć charakter prewencyjny w celu ograniczenia ryzyka występowania tego typu zjawisk i zminimalizowania strat z tym związanych.

 

Słowa kluczowe: rachunkowość, rachunkowość śledcza, nadużycia gospodarcze.

 

 

Artykuł jest próbą identyfikacji ryzyka badania sprawozdania finansowego w jednostkach prowadzących działalność rolniczą, zobligowanych do badania sprawozdania finansowego na podstawie obowiązujących regulacji prawnych. Autorka artykułu dokonała przeglądu literatury przedmiotu oraz regulacji prawnych. W badaniach zastosowano metody poznania naukowego – obserwację (empirię), przy wykorzystaniu: abstrakcji, stopniowej konkretyzacji i weryfikacji. Artykuł został wzbogacony o wyniki pogłębionego wywiadu indywidualnego, przeprowadzonego z pracownikami służb finansowo-księgowych gospodarstw rolnych oraz pracownikami działów rewizji finansowej badającymi sprawozdania finansowe gospodarstw rolnych. Badania zostały przeprowadzone w okresie od listopada 2015 r. do lutego 2016 r. w gospodarstwach rolnych zobligowanych do badania sprawozdania finansowego.

 

Słowa kluczowe: ryzyko, gospodarstwo rolne, rewizja finansowa

 

 

Obserwowana w ostatnich latach eskalacja oszustw księgowych, obejmujących fałszowanie sprawozdań finansowych, niesie różnorodne konsekwencje zarówno dla otoczenia jednostki gospodarczej, jak i dla jej kierownictwa. Celem artykułu jest przedstawienie skutków zniekształceń informacji prezentowanej w sprawozdaniach finansowych spółdzielni w świetle przepisów prawa upadłościowego i prawa spółdzielczego. W pierwszej części przeprowadzono przegląd regulacji prawnych i literatury przedmiotu, w wyniku którego wskazano na przesłanki zgłoszenia upadłości spółdzielni, omówiono cechy jakościowe sprawozdania finansowego oraz przyczyny i metody jego fałszowania. Część druga – badanie metodą studium przypadku – stanowiła egzemplifikację podjętych rozważań i pozwoliła na udowodnienie tezy, że brak badania sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta zwiększa ryzyko zafałszowania sprawozdania finansowego. Główne wnioski wynikające z analizy piśmiennictwa oraz badania empirycznego zostały zawarte w podsumowaniu. W konkluzji wskazano na konieczność poddania niezależnej weryfikacji wszystkich sprawozdań finansowych.

 

Słowa kluczowe: upadłość, spółdzielnia, fałszerstwo, sprawozdanie finansowe

 

 

Autorka postawiła tezę, że inwentaryzacja jest narzędziem zapobiegania oszustwom. Dokonała analizy literatury, przepisów prawa i dobrych praktyk. Wskazała potrzebę inwentaryzacji i cel przeprowadzenia, miejsce w rachunkowości, znaczenie wyników, regulacje dotyczące zasad prowadzenia, wymagania jakościowe wobec niej, sposób przyczyniania się do wiarygodności sprawozdania oraz przełożenie na zapobieganie oszustwom. Rachunkowość obejmuje okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów. Inwentaryzacja jest wypełnieniem atestacyjnej funkcji rachunkowości. Rodzaj, terminy i częstotliwość jej przeprowadzania określone są w przepisach. Techniki to zasady dobrej praktyki. Inwentaryzacja jako narzędzie zapobiegania oszustwom jest: rozliczeniem odpowiedzialności kierownika; narzędziem sprawdzenia i skorygowania danych ewidencji księgowej; elementem systemu kontroli wewnętrznej; przedmiotem kontroli wewnętrznej; rozliczeniem odpowiedzialności pracowników za powierzone im mienie.

 

Słowa kluczowe: rachunkowość, inwentaryzacja, oszustwo

 

 

W tradycyjnym ujęciu, giełda papierów wartościowych stanowiła zorganizowany rynek, stanowiący własność członków giełdy lub państwa, który pełnił służebną rolę w stosunku do gospodarki realnej w ramach funkcji alokacyjnej, wartościującej i informacyjno-kontrolnej. Zmiany w gospodarce związane z finansjalizacją wpłynęły na zasady funkcjonowania giełd papierów wartościowych. Wzrost znaczenia rynku derywatów, pogoń za krótkoterminowymi zyskami (zjawisko tzw. niecierpliwego kapitału), ucieczka kapitału z inwestycji długoterminowych, działalność nowych podmiotów nastawionych na szybkie zarobkowanie na giełdzie (m.in. inwestorów wysokiej częstotliwości, HFT) – to przykłady zjawisk znajdujących odzwierciedlenie w funkcjach pełnionych przez giełdy. Celem artykułu jest identyfikacja przejawów wpływu finansjalizacji na funkcje giełd papierów wartościowych oraz próba oceny tych zjawisk z punktu widzenia zagrożeń dla uczestników rynku i gospodarki.

 

Słowa kluczowe: finansjalizacja, giełda papierów wartościowych, zniekształcenia funkcji giełd, instrumenty pochodne

 

 

 

Treść prezentowanej publikacji stanowi odzwierciedlenie zgodnej opinii autorów, którzy przyjmują, że: proces budowania wartości intelektualnej przedsiębiorstwa znajduje swoje umotywowanie zarówno w jego strategicznej, jak i operacyjnej działalności. Z powyższego względu problematykę dominującą w strukturze rozważań zajmuje kwestia prakseologii uwarunkowań prawnych oraz ekonomicznych, jak również ich zorientowania na procesy zarządcze w ramach powołanego układu odniesienia. Pod względem przyjętych założeń metodologicznych w publikacji omówione zostały rezultaty postępowania badawczego opierającego się na triangulacji danych (ang. case research, desk research), teorii oraz badaczy, w którym oprócz spojrzenia na kwestie typowo teoretyczne dokonano analizy przypadku grupy kapitałowej (typu holdingowego) Paged S. A.

 

Słowa kluczowe: własność intelektualna, zarządzanie strategiczne, przemysł